Liderlik kavramı binlerce yıl içerisinde evrilip değişti, gruplar hâlinde yaşayan canlılar olarak birlikte hareket edebilmemizi, hayatta kalıp gelişmemizi sağladı. Liderliğin kökeninde yatan temel özelliklerin değişmesi bu yüzden de pek olası gözükmüyor. Bununla birlikte, grupların içinde yaşadıkları koşullara uyum sağlaması için gereken niteliklerde zaman geçtikçe büyük bir farklılaşma olduğu açık. Örneğin geçmişte fiziksel güç ne kadar önemli bir faktörse, yapay zekanın ve makineleşmenin domine ettiği günümüz dünyasında da fark yaratan merak, empati ve yaratıcılık gibi insani değerler önem kazanmış durumda.
Liderlik rolleri için işe alım yapılırken hala çoğu kurum ve kişi, tecrübeli ve teknik açıdan işinde uzman olan profesyonellere yönelme eğiliminde. Araştırmalar ise yöneticilerin başarısında duygusal zekanın ve insani becerilerin önemli bir rolü olduğuna işaret ediyor.
Ayırt edici faktör: Duygusal Zeka
Özellikle son 30 yılda yapılan araştırmalar her ne kadar bir liderin sahip olması gereken özellikleri ortaya çıkarmış olsa da, bu bulgular hala yeterince bilinir değil. Bugünün çalışma koşullarında farkı yaratanın insani faktörleri göz önünde bulundurmak olduğu gerçeği, işe alımlardan ve terfilerden sorumlu olan kişiler ya da şirket bünyesindeki karar alıcılar tarafından ne yazık ki hala görünür değil. TalentSmart ile gerçekleştirilen bir çalışma, duygusal zekayı ve çalışma ortamında aranan diğer 33 beceriyi karşılaştırdığı anketinde performansı en iyi öngören değişkenin duygusal zeka (EQ) olduğunu ortaya çıkardı. Sektör ne olursa olsun, başarının %58’i duygusal zeka ile açıklanabiliyordu. Ayrıca, kurumlardaki en yüksek performans gösteren çalışanların %90’ı yüksek bir EQ seviyesine sahipti. En düşük performans gösterenlerin ise yalnızca %20’si EQ bakımından yüksek bir seviyedeydi. Durum böyleyken, insanları harekete geçirmekle ve yönetmekle sorumlu olan liderlerin de EQ olarak adlandırdığımız bu beceri ve yetkinlikler setine hâkim, bu konuda kendini geliştirmiş olması ve davranışlarıyla örnek olabilmesi çok büyük bir önem taşıyor.
Liderlerden ne bekleniyor?
Kurumların liderlerden beklediği belki de en önemli nokta, çalışan bağlılığını arttırmaları. Gelgelelim, ABD genelinde yapılan büyük bir araştırma, çalışanların yalnızca %30’unun şirketine bağlı olduğunu ve bunun da ABD ekonomisine yılda 550 milyar dolar değerinde ket vuran bir verimlilik düşüşüne sebebiyet verdiğini gösteriyor. Dahası, küresel çapta gerçekleştirilen, katılımcılardan yöneticileri hakkında anonim olarak değerlendirme yapmalarının beklendiği bir çalışmada personelin %82 kadar büyük bir kısmının patronlarına güvenmediği ortaya çıkıyor.
“İnsanlar şirketlere katılır, ancak patronlarını terk ederler”
Çalışanların %50’sinden fazlası, işlerinden patronları yüzünden ayrıldıklarını dile getiriyor. “İnsanlar şirketlere katılır, ancak patronlarını terk ederler” deyişini doğrulayan pek çok araştırma mevcut. Liderler arasında, etiğe aykırı tutumların ve üretkenliği baltalayacak davranışların oranı şaşırtıcı derecede yüksek. Araştırmalar, liderlerin %30 ila %60’ının yapıcı olmayan ve motivasyonu düşüren davranışlar sergilediğini, her başarısız üst düzey yöneticinin de bir kuruma ortalama tahmini 1 milyon ile 2,7 milyon dolar arasında kayıp yaşattığını gösteriyor.
Duygusal zeka seviyesi yüksek olan liderler hem kendi duygularıyla daha iyi bir iletişim içerisinde oluyor, hem de bu sayede başkalarının duygu ve davranışlarını daha iyi gözlemleyebiliyorlar. EQ yetkinliklerinde yüksek düzeyde olan liderler daha kontrollü ve yapıcı davranışlar sergileyebiliyor, ekiplerine örnek teşkil ediyorlar. Daha motive ve birbirine bağlı ekiplerin kurulması, hem kurum genelinde hem de lidere olan güvenin garantilenmesi için tüm liderlerin günümüz iş dünyasında elzem olan bu beceri setine odaklanması büyük bir önem taşıyor.
Dünyanın ilk ve en büyük EQ organizasyonu olan Six Seconds’ın CEO’su olan, bugüne dek FedEx, ABD Donanması, American Express gibi tüm dünyada önde gelen organizasyon ve şirketlere eğitim ve danışmanlık sunmuş Joshua Freedman’ın kaleme aldığı başyapıt Liderliğin Kalbinde – Duygusal Zeka ile Sonuç Almak kitabına buradan erişebilirsiniz.
