Ay ışığı, bir şirketteki tam zamanlı çalışan bir kişinin başka şirketler için ücretli hizmet vermesi yani ek iş yapmasını ifade eden bir terimdir. İşverenler ay ışığına karşı genellikle mesafeli bir yaklaşım gösterirken çalışanlar için durum biraz daha farklıdır. Ay ışığı sorununa olan yaklaşım şirketlerin çalışma prensiplerine göre ve liderlikte iletişim becerilerine göre değişiklik gösterir. Bazı şirketler bu durumu bir problem olarak görmez, bazı şirketler çalışanlarıyla iletişim yoluyla orta yolu bulmaya çalışır, bazı şirketler ise ay ışığını katı iş sözleşmeleriyle engelleme yoluna gider.
Ay Işığı Sorunu Nedir?
Ay ışığı sorunu bir şirkette istihdam eden bir çalışanın mesai dışında kalan zamanlarında farklı şirketlerde ek iş olarak çalışmasını ifade eder. Ay ışığı özellikle uzaktan çalışma esnekliğiyle yaygınlaşmış bir çalışma yöntemidir. Ay ışığı kazançlı olsa da hem çalışanlar hem de işverenler için bazı problemlere sebep olabilecek bir çalışma yöntemidir.
Hangi Alanlarda Karşılaşılır?
Ay ışığı sorunu uzaktan çalışma sistemine uygun olan tüm sektörlerde görülebilir ancak özellikle bilişim sektöründe yaygın bir sorundur. Bilişim sektörünün hızlı bir şekilde gelişmesiyle kalifiyeli çalışan bulmanın zorlaşması ay ışığı sorununun en büyük sebebidir. Büyük şirketler ay ışığı sorununa çözüm bulmak ve çalışanların rakip firmalara hizmet vermesini engellemek için kapsamlı iş sözleşmeleriyle önlem almayı tercih eder. Örneğin; sözleşmelere şirketten ayrılan bir çalışanın altı ay süre içinde rakip firmayla çalışamayacağını içeren maddeler eklenir.
Yöneticilerin Gözünden Ay Işığı Sorunu
Ay ışığı işverenler için büyük bir problem olarak kabul edilir. İşverenler, çalışanın odağını birden fazla işe bölmesini istemez. Bunun sebebi çalışanın ister istemez verimini düşüreceği korkusudur. Ayrıca dikkat eksikliği iş kazalarına sebep olur. Çalışma sürecinde ortaya çıkan ürün ve hizmet performansında ciddi eksikliklere veya hataya neden olabilir. Kusurlu veya eksik ürünler işletmelerin büyük maddi kayıplar yaşamasına neden olur.
Mesai saatleri dışında farklı işlerle ilgilenen çalışanlar yeterince dinlenemez ve devamsızlık yapma eğiliminde olur. İlk başlarda yoğun çalışma temposunu sürdürebilseler dahi süreklilik haline gelen yoğunluk zamanla işe karşı duyulan isteksizliğe ve tükenmişliğe yol açar. Ek olarak, aynı sektörde rakip şirketlerin ikisiyle de çalışan bir personel etik sorunlara sebep olabilir.
Çalışanların Gözünden Ay Işığı Sorunu
Ay ışığı çalışanlar için ilk etapta sorun olarak görülen bir yöntem değildir ancak uzun vadede birçok zarara sebep olabilir. Ay ışığı genellikle maddi yönden tatmin olmayan, üstleriyle anlaşamayan veya çalıştığı kuruma kendini ait hissetmeyen kişiler tarafından tercih edilir. Ay ışığının çalışan üzerinde ortaya çıkardığı en büyük etki, stres ve tükenmişlik hissidir. Çalışan aynı anda birden fazla kurumla çalıştığında verimin düşme olasılığı yüksektir ve verimsizlik uzun vadede iş kayıplarına neden olabilir.
Sorun Nasıl Çözülür?
Son yıllarda iş dünyası gün geçtikçe çalışan odaklı bir hale gelmiştir. Liderlerin ay ışığı problemine çözüm bulmak için esneklik kültürünü benimsemesi gerekebilir. Ortada herhangi bir çıkar çatışması yoksa çalışanların ek iş yapmasında bir problem görülmez. Diğer bir yandan, çalışanların iş ihtiyaçlarını tamamen karşılayan şirketlerde çalışanlar genellikle ek işte çalışarak stres seviyesini artırmayı gerekli bulmaz. Bu nedenle, şirketlerin çalışma koşullarını gözden geçirmesi gerekir.
Şirketlerin ay ışığıyla nasıl başa çıkacakları bu konuya olan bakış açılarına göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak şu an birçok şirket ek işlere ılımlı bakma eğiliminde değildir. Son yıllarda giderek popülerleşen ay ışığı yöntemine ılımlı yaklaşmak için çalışma programları tekrardan gözden geçirilebilir.
Ay ışığı probleminden endişelenen şirketlerin yapabileceği en etkili çözüm iş sözleşmeleriyle kendilerini güvence altına almaktır. İşe başlamadan önce ay ışığı problemi hakkında katı ve kesin politikalar koyan şirketler çalışanlarının rakip şirketlerle çalışmasını büyük oranda engelleyebilir. Ancak ek gelir seçeneğini katı politikalarla tamamen engelleyen şirketler yetenekli ve güvenilir çalışanlarını kaybetme tehlikesiyle karşılaşabilir.
Alternatif olarak, diğer şirketlerle çalışmayı engellemek yerine iş sözleşmelerine gizlilikle alakalı bazı maddeler eklenebilir. Örneğin; gizli ve önemli bilgilerin rakiplerle paylaşılamayacağı, mesai saatleri içinde farklı işlerle ilgilenilemeyeceği, çalışanların farklı bir şirket için çalışması durumunda çalıştığı şirketten onay alması gerektiği gibi çeşitli maddeler net olarak belirtilebilir.
