Yakın ve ilgili bir dinleyici olmak, kişisel yaşamınızda olduğu kadar iş yerinde de hayati önem taşıyabilir. Başkalarının bakış açılarını fark etmek ve hislerini anlamak, güçlü iş ilişkileri kurmak ve sürdürmek için iletişim kurmanın önemli bir yoludur. Bunun en iyi yollarından biri de empati eğitimi almaktır. Bu yazımızda “empatik dinleme nedir” tanımlayacağız, neden önemli olduğundan bahsedeceğiz ve kariyerinizde empatik dinleme için ipuçları ve örnekler sunacağız.
Empatik Dinleme Nedir?
Empatik dinleme, konuşma sırasında diğerlerinin söylediklerine karşı dikkatli ve duyarlı olma pratiğidir. Empatik bir şekilde dinlemek, diğer kişiyle duygusal bir bağlantı kurmayı ve daha içten bir yanıt verebilmeniz için onların deneyimlerini varsayımdan uzak durarak içselleştirebilmeyi içerir. Aktif dinleme veya yansıtıcı dinleme olarak da adlandırılan empatik dinleme, karşı tarafın hislerini dikkate almanızı gerektirir. Empatik dinlemenin temel özelliklerinden biri, tavsiye veya eleştiriden ziyade destek ve cesaret vermektir.
Empatik Dinleme Avantajları
- Çalışma ilişkileri kurmak: Empatik dinleme için iyi bir dinleyici olduğunuzu gösterdiyseniz başkaları deneyimlerini sizinle paylaşmaya daha meyilli olabilir. Bu, işyerinde güven ve daha olumlu etkileşim oluşturmaya yardımcı olabilir.
- Düşünceli davranmanıza yardımcı olmak: Başkalarının duygularını dikkate alma alışkanlığınız olduğunda günlük yaşamınızda daha nazik ve şefkatli davranmanız daha olasıdır. Örneğin; bir iş arkadaşınızın e-postasının tonundan bir iş arkadaşınız incindiyse kendi e-postalarınızın ifadesini daha iyimser ve cesaret verici hale getirmeyi düşünebilirsiniz.
- Artan üretkenlik: İş arkadaşları birbirlerine güvenip birbirlerini anladıklarında genellikle bir ekip olarak daha iyi çalışırlar. Çatışma minimuma indirildiğinde günün daha fazlasını işe odaklı geçirebilirler ve bu da daha verimli çalışma ile sonuçlanır.
- Problem çözme: İşyerindeki zorluklar sıklıkla takım arkadaşlarının çözümler bulmak için birlikte çalışmasını gerektirir. İş arkadaşlarınızla güven ve açık paylaşım geçmişiniz varsa işyeri sorunlarına yeni yaklaşımlar önerme konusunda hepiniz daha rahat hissedebilirsiniz. Örneğin; iş arkadaşınız size başka bir iş arkadaşının yeni satış yaklaşımlarına ilişkin tekliflerine saygı duymadığını hissettiğini söylediyse diğerlerinin daha düşünceli olması için bir toplantıda onların verilerini doğrulamanın yollarını bulabilirsiniz. Sonuç olarak yeni kampanya daha kapsamlı ve başarılı olabilir.
Dinleme, Özetleme ve Takip
Empatik dinleme için en iyi yol LFS yani açık hali ile Dinleme-Özetleme-Takip olarak adlandırılır. Dinleyici karşısındaki kişiyi önce dinleyerek kafasında söylediği şeyleri özetler, yani hikayeyi kafasında canlandırır. Sonraki aşamada karşısındaki kişi ile konuşurken kelimeleri tekrar edebilme şansına eriştiği söylenebilir. Bu döngüsel bir süreç olarak sürekli kendisini tekrar eder.
Empatik Dinleme ve Mimikler
İletişimimizin en önemli bölümlerinden biri de sözsüz iletişim yani beden dilinden geçer. Empatik dinlemede önceliklerden biri mimiklerimizin farkında olmaktır. Fark etmeden kalkan bir kaş üstünlük veya ukalalık belirtisi olarak algılanabilirken göz teması kurmamak da konuyla alakasız bir görünüm sergilemenize sebep olabilir.
Empatik Bağ Nasıl Kurulur?
Mevcut ve şefkatli bir dinleyici olmak pratik gerektirir. Empatik dinleme becerilerinizi geliştirmek için atabileceğiniz bazı adımlar şunlardır:
- Paylaşım için rahat bir alan yaratın: Konuşmacıya görüşme için güvenli bir yer vermek, onların size güvenmelerini daha olası hale getirebilir. Örneğin; bir ofiste iseniz, bilgisayar monitörlerinizi kapatabilir ve işinizi aksatmayacaksa telefonlarınızı kapatabilirsiniz. Rahat bir alan yaratmak, herkesin rahat hissetmesini de sağlar. Sohbetteki diğer katılımcı sizin sakin olduğunuzu görürse o da sakinleşerek yanıt verebilir. Daha anda ve dikkatli olmak için derin nefes almak faydalı olacaktır.
- Konuşmacının duygularını kabul edin: Empatik dinlemede karşı tarafa duygularını düşündüğünüzü bildirmek önemlidir. Girişinizi minimumda tutmak isteseniz de, kısa ifadeler konuşmacıya duygularının farkında olduğunuzu ve bunların önemli olduğuna inandığınızı ifade edecektir. Örneğin; “Seni duyuyorum” veya “Bunun güçlü duygular uyandırdığını görüyorum” diyebilirsiniz.
- Konuşmayı yönlendirmelerine izin verin: Bunun tartışmaların amacının, konuşmacının duygularını kendi hızında dile getirmesine izin vermek olduğunu unutmayın. Görüşmede aralar olursa karşı taraf tekrar konuşmaya başlayana kadar susmak uygun olur. Konuşmayı aniden bitirmeye karar verirlerse, devam etmelerini istemeden ayrılmak isteyip istemediklerini sormak, onların duygularına saygı duyduğunuzu gösterebilir.
- Konuşmak için bekle: Empatik dinleme için karşı taraf sizden isteyinceye kadar fikirlerinizi tutmak, onların söylediklerine değer verdiğinizi ve isteklerine saygı duyduğunuzu gösterir. Konuşmacı paylaştıktan sonra “Ne düşünüyorsun?” derse, fikrinizi sunabilirsiniz. Aksi takdirde basitçe dinlemek ve küçük teşekkürlerde bulunmak muhtemelen en iyisidir.
- Cesaretlendirici olun: Biri size güvenerek konu hakkında görüşünüzü soruyorsa bunun nedeni nasıl yöneteceklerini bilmedikleri bir şeyle mücadele etmeleri olabilir. Karşı taraf sizden fikir isterse “Bu duruma yanıt verebileceğinize inanıyorum” veya “Nazik ve düşünceli olduğunuzu görebiliyorum ve bunun bu zorluğun üstesinden gelmenize yardımcı olacağını düşünüyorum” diyerek onları cesaretlendirebilirsiniz. ” Etkili bir teşvikle, diğer kişi mevcut durumda ve ileriye dönük benzer durumlarda daha güvende hissedebilir.
Empatik Dinlemeyi Geliştirmenin Yolları Nelerdir?
Empatik dinleme deneyimini geliştirmenin yolları neler olabilir:
Ana odaklanın: İç sesinizi dinlemeye ara verin, elinizde ve aklınızda ne varsa bırakın ve karşınızdaki kişiyi dinleyin.
Sözsüz ipuçlarını gözlemleyin: Sadece söyleyenlere odaklanmanız bazen yeterli olmayabilir. Beden dili, ses tonu, konuşma hızı gibi faktörlere odaklanın.
Bağlantı kurmaya çalışın: Kapalı uçlu sorular sorarsanız yalnızca “evet” ya da “hayır gibi cevaplar duymanız mümkündür. Bunun yerine yönlendirici ve önyargılı sorulardan uzak durun. “ne” ve “nasıl” ile başlayan bağlantılı ve açık uçlu sorular sorabilirsiniz.
Empatik Dinleyicinin Özellikleri
Empatik dinleme için dinleyicinin tipik özellikleri şunlardır:
- Odaklanmak: Konuşmacıyla fiziksel olarak aynı alanda bulunmanın ötesinde, konuşmaya yakından odaklanmak gereklidir. Var olmak için dikkat dağıtıcı dış etmenleri en aza indirmek ve diğer kişi konuşurken sıklıkla tepkilerinizi göstermekten kaçınmak önemlidir.
- Şefkat: Empatik dinleme için iyi bir dinleyici olmanın ana bileşeni, diğer kişinin duygusal deneyimiyle özdeşleşmektir. Konuşan kişiyle aynı durumu yaşamamış olsanız bile yine de benzerlikler bulmaya çalışabilirsiniz. Örneğin; bir iş arkadaşınız artan iş yüküne uyum sağlamada sorun yaşadığını belirtiyorsa evde daha fazla iş yaptığınız bir zamanı düşünerek kendi hislerinizle eşleştirebilirsiniz.
- Farkındalık: Birisi sizinle duygusal olarak önemli bir şey paylaşıyorsa bunun nedeni büyük olasılıkla size, yorumunuza veya deneyiminize güvenmesidir. Farkındalık hem konuşmacının hislerini anlamayı hem de ilgili tüm faktörleri daha iyi kavramak için probleme sebep olan koşulları anlamayı içerir. Örneğin; meslektaşlarınızdan biri departmandaki başka bir kişiyle çatışıyorsa, diğer tarafın kendi zorlukları olduğunu ve muhtemelen saldırgan olmaya çalışmadığını göz önünde bulundurarak bir kişinin stresini fark edebilirsiniz.
- Yargılamama: Empati kurarak dinlemenin önemli bir parçası, karşı tarafı veya kendinizi eleştirmekten kaçınmaktır. Konuşmacının söylediği bir şeye katılmadığınızı fark edebilirsiniz. Ancak böyle davranmak için kendi sebepleri olduğunu unutmayın.
- Güvenilirlik: Diğer kişinin sizinle duygusal konular hakkında konuştuğu bir durumdaysanız söylediklerini gizli tutmak çok önemlidir. Ancak başka bir tarafla bir anlaşmazlığa aracılık ederek onları desteklemenizi isterlerse konuşmacının amacına ulaşmanıza yardımcı olacaksa konuşmanın ayrıntılarını tarafların izniyle konuşabilirsiniz.
- Sabır: Yakın meslektaşlar ve arkadaşlarla bile duygusal deneyimleri ortaya dökmek zor olabilir. Konuşmacının söylemek istediklerini bulması ve bunları ifade edecek kadar rahat hissetmesi biraz zaman alabilir. Sabırlı olun ve onlara özgürce konuşmaları için gereken zamanı tanıyın.
- Duyarlılık: Empatik dinleme, fikirlerinizi araya sokmadan diğer tarafı dinlemek anlamına gelse de konuşmacının ne düşündüğünüzü duymak istediği bir zaman olacaktır. Bu gibi durumlarda örneğin; “Bu konuda ne düşündüğümü duymak ister misin?” gibi sorular sorarak konuyu netleştirmek yardımcı olabilir.
Empatik Dinleme Kariyeriniz İçin Neden Önemli?
İş yerinde iletişimi geliştirme konusunda daha iyi sunumlar yapmayı, fikirlerinizi daha net bir şekilde ifade etmeyi ve hatta sunumlarla başkalarını etkilemeyi öğrenmiş olabilirsiniz. Ancak üzerinde durmadığınız çok önemli bir nokta kalmış olabilir: empatik dinleme becerileri. Bu noktada empatik dinleme özelliğinizi geliştirmek için empati eğitimi almak gelişiminiz için oldukça faydalı olacaktır.
İş yerinde daha iyi bir dinleyici olmak, gerçek avantajları beraberinde getirir. Empatik dinleme, başkalarını daha iyi anlamanıza yardımcı olarak takım ile bağlantı kurmanızı sağlar. İş arkadaşlarınızla ortaklıkları geliştirmenize ve böylece daha etkin bir şekilde iş birliği yapmanıza olanak tanır. Anlamanın başlangıcı dinlemektir, empatik dinlemeyi geliştirerek birbirini anlayan, destekleyen, birbirine güvenen, bağlı takımlar ve çalışma ortamları yaratabilirsiniz.
