Johari Pencere testi, kişisel farkındalığı ve takım farkındalığını artırmak için bir araçtır. Bu alıştırma kör noktaları ortaya çıkarır ve kendini keşfetmeyi ve koçluk ile birlikte kişisel gelişimi destekler.
Kör noktalarımız, kendimizi nasıl algıladığımızla başkalarının bizi nasıl algıladığı arasındaki kesişme noktasındadır. Johari Pencere testi, kendimizin daha fazla farkında olmamıza yardımcı olmak için Psikolog Joseph Luft ve Harry Ingham tarafından geliştirildi.
Johari Pencere Testi Nedir?
1955 yılında psikolog Joseph Lutz ve Harry Ingham tarafından geliştirilen Johari Pencere testi, bir grup içindeki bireyler arasında kişisel farkındalığı ve karşılıklı anlayışı göstermek ve geliştirmek için basit ve kullanışlı bir araçtır. Bu model, bir grubun diğer gruplarla ilişkisini değerlendirmek ve geliştirmek için de kullanılabilir. Özellikle oldukça ekip geliştirmede kullanışlıdır.
Bugün Johari Pencere testi, ‘yumuşak’ beceriler, davranış, empati, iş birliği, gruplar arası gelişim ve kişilerarası gelişim üzerindeki modern vurgu ve bunların etkisi nedeniyle özellikle önemlidir.
Johari Pencere testi, Psikolojik Sözleşme kapsamında çalışan/işveren ilişkilerini anlamada özellikle yararlıdır. Yıllar geçtikçe farklı kişiler tarafından alternatif terminoloji geliştirildi ve uyarlandı. Özellikle dört bölgenin farklı tanımlarına, dolayısıyla bu açıklamada farklı terimlerin kullanılmasına yol açtı.
Johari Pencere testi, grup üyeleri arasındaki iletişimi geliştirmek ve bireyin başkaları hakkındaki algısını geliştirmek için kullanılabilir. İsim kulağa çok egzotik gelse de sadece iki erkeğin ilk isminin bir kombinasyonudur.
Güvenin, kendinizle ilgili bilgileri başkalarına açıklayarak kazanılabileceği kavramına dayanarak, diğer insanların sizinle ilgili algılarından kendiniz hakkında daha fazla şey öğreneceksiniz. Adından da anlaşılacağı gibi tekniğin yapısı ikiye iki ızgara şeklinde düzenlenmiş dört bölmeli bir penceredir.
Johari Pencere testi, kişisel farkındalığı artırmak için idealdir. Bize ve başkalarına neyin göründüğünü (ya da göstermediğini) anlamaya odaklanır. Hem kişisel hem de takım farkındalığını geliştirmek için idealdir.
Johari Pencere Modelinin 4 Bölmesi
1. Açık
“Öz alan, özgür benlik ve özgür alan” olarak da adlandırılan bu alan, davranış, tutum, beceriler, görüşler ve duygular dâhil olmak üzere kişi hakkında iyi bilinen bilgileri içerir. Hem bireyin hem de akranlarının seçtiği sıfatlar bu çeyreğe konur çünkü bunlar herkes tarafından algılanan özelliklerdir.
Bu sıfatların doğruluğu, elbette öznenin başkalarına neyi ifşa etmeyi seçtiğine veya dikkatle oluşturulmuş olabilecek bir imaja bağlıdır. Kişisel etkileşimlerin sonucu da olabilir.
Örneğin, denek ve belirli bir iş arkadaşı birbirinden hoşlanmıyorsa bu grup sıfatlarının seçimine yansıyabilir. Konu grup içinde popülerse, aynı sonuç da mümkündür. Bu nedenle “açık” alanın gerçeklere dayandığı kadar algıya da dayandığını hatırlamak önemlidir.
İletişim alanında bu ilk alan, diyaloğun iki yönlü bir süreç olduğu, grup üyeleriyle sosyalleşmeyi ve onlardan geri bildirimi gösteren yerdir. İdeal olarak ilişki, dinleme ve anlamanın takdir edildiği ve vurgulandığı “geri bildirim talebini” ifade eden etkili ve dinamik olacaktır.
Çeyreklerin boyutu sabit değildir ancak belirli bilgilerin başkalarına açıklanması da dâhil olmak üzere çeşitli faktörlere göre değiştirilebilir. Bu şekilde kişi grubun diğer üyelerine güvenmeyi öğrenir ve nihayetinde iletişim ve anlayış artar.
2. Kör Nokta
Adından da anlaşılacağı gibi, Johari Pencere testindeki bu alan akranların konuyu nasıl algıladığıdır ancak özne bunu bilmez. Kişi, akran algısıyla çelişen tamamen farklı bir kendi kavramına bile sahip olabilir. Bu görüntü ince davranışsal ipuçları veya tavırlar gibi öznenin kendisi hakkında bilmediği şeyleri içerebilir. Diğerleri bir yüz ifadesini, bir ses tonunu veya sessiz bir ruh halini beklenenden farklı ve şaşırtıcı şekillerde yorumlayabilir.
Diğer grup üyeleri tarafından seçilen sıfatlar bu pencere bölmesine girilir. Özne tarafından seçilen sıfatların hiçbiri dâhil edilmemiştir.
Grup iletişiminin optimize edilmesi için, bu “Kör” alan azaltılmalıdır, ideal olarak Açık alan artırılabilir ve grup dinamiğinin gelgitleri daha kolay hale gelir.
3. Kaçınılmış Alan
Johari Pencere testindeki bu alan, yalnızca deneğin bildiği ancak akranlarından saklanan veya “gizlenen” bilgileri temsil eder. Sırlar, geçmiş deneyimler, geçmiş travmalar, kişisel görüşler, siyasi görüşler, dini düşünceler, utançlar ve güvenlik açıkları gibi kişisel bilgiler, bir grup ortamında paylaşılmasından kaçınılabilecek öğelerdir.
Ayrıca çok utangaç ya da içine kapanık kişiler, dışa dönük kişilere göre kendilerini daha fazla saklayabilirler. Toksik grup veya çalışma ortamlarıyla ilgili önceki kötü deneyimler de güven düzeyinin düşmesine katkıda bulunabilir ve denek, fikir ve algılarını açıklamakta kendini güvende hissetmeyebilir.
Argüman, gizli bilgilerin grup dinamiğini olumsuz etkilediğini ve iletişimi engellediğini öne sürüyor. Bu engeli ortadan kaldırmak için gizli bilgilerin ortaya çıkarılması gerekir. Ancak, bunu söylemek yapmaktan daha kolay olabilir ve bu nedenle, bu alanın iyileştirilmesi için zamana ve alana ihtiyacı olabilir.
Sadece özne tarafından seçilen sıfatlar, seçim içeriden bilgiye dayalı olduğundan bu hücreye yerleştirilir.
4. Bilinmeyen
Hem öznenin hem de grubun farkında olmadığı bilgiler içerdiğinden, büyük bilinmeyen bu hücre tarafından temsil edilir. Travmatik olaylar nedeniyle bastırılmış duyguları temsil edebilir. Ancak, dış koşullar nedeniyle henüz ortaya çıkmamış beceri ve yetenekler de olabilir.
Gizli yetenekler ve nitelikler, ihtiyaç duyulana veya belirli fikir ve eylemleri gerektiren bir durum ortaya çıkana kadar bilinmez kalır. Birisi, görüşmeye adım atana kadar liderlik yeteneğine sahip olduğunu bilmeyebilir.
Ayrıca öznenin davranışının veya güdülerinin, durumla ilgili olmadıkları veya insanların kasıtlı olarak bunlardan habersiz oldukları için herkes tarafından bilinmediği öne sürülmüştür.
Bilinmedikleri için ne öznenin ne de grubun seçmediği sıfatlar bu son alana girer. Bilinmeyeni azaltmak için açık iletişim teşvik edilir, böylece iletişimin özne ve grup arasında etkili bir diyalog haline geldiği “açık” alan genişletilir.
Bilinmeyeni ve kör alanları azaltarak Açık alanın genişletilmesi, kişinin kendisi hakkında büyük bilgi sahibi olması ve öz farkındalığının artması anlamına gelir. Kişinin kendisi hakkında bilgi vermeye gönüllü olmasıyla gizli alanın azalması kişilerarası ilişkileri, arkadaşlıkları ve genel grup dinamiğini geliştirir.
Bu şekilde Johari Pencere testi kişisel terapötik nedenlerle kullanılabilir. Ayrıca aile terapisi, evlilik terapisi ve genellikle iş veya şirketlerle ilişkili grup çalışması için de kullanılabilir. Farklı insanların iş veya belki de sosyal amaçlar için bir araya getirilmesinin kabul edilebilir bir iletişim yolu yaratması, böylece çatışma olasılığını ortadan kaldırması ve sorunsuz bir çalışma yaratması için bir araçtır.
Yalnızca bir kişi için yapılırsa, iletişim becerilerini geliştirebilir, güven sorunlarını çözmeye yardımcı olabilir, kişisel farkındalığı artırabilir, özellikle başkalarının sizi nasıl algılayabileceğini ve belki de belirli davranışların ardındaki motivasyona bir bakış sunabilir.
Johari Pencere Testi Nasıl Kullanılır?
Bu model aynı zamanda öz farkındalığın hakkında bir geri bildirim modelidir ve bazı kişiler tarafından “bilgi işleme aracı” olarak da adlandırılır.
Johari Pencere testi aslında bir kişinin içindeki duyguları, deneyimleri, görüşleri, tutumları, becerileri, niyetleri, motivasyonu veya hakkındaki bilgileri temsil eder.
Johari Pencere testi, bir grup için aynı bilgiyi diğer gruplarla ilişkili olarak temsil etmek için de kullanılabilir. Terminolojide bundan sonra “kendi” ve “diğerleri” anlamına gelir: “kendi”, kişinin kendisi, yani analize konu olan kişi anlamına gelir. ‘Diğerleri’, kişinin grubundaki veya ekibindeki diğer kişiler anlamına gelir.
Dört Johari Pencere testi ‘bölgeler’ veya ‘alanlar’ veya ‘çeyrekler’ olarak adlandırılır. Bu bölgelerin her biri, bilgilerin kişi tarafından bilinip bilinmediği ve bilgilerin gruptaki diğer kişiler tarafından bilinip bilinmediği açısından, kişi hakkında bilinen bilgileri içerir ve temsil eder. Modeldeki dört bölge aşağıda ayrıntılı olarak özetlenmiştir.
Modeli Kullanmanın Farklı Yolları
Johari Pencere Testi bir kişilik testi olarak yeniden tasarlanarak, bu kendini keşfetme yolunda onlara yardımcı olmak için biri hakkında pek çok bilgiyi ortaya çıkarabilir. Çeyreklerin sınırlarını ve boyutlarını kaydırma kavramı kalır ve testin sonuçlarına göre kişi büyüyebilir, değişebilir ve kendilerini ve eylemlerini değiştirebilir.
Kendimizi tanımlamak için çok zaman harcıyoruz ama muhtemelen bu sınırların nerede olduğunu öğrenmek için resmi bir yöntem kullanmıyoruz. Bazıları yararlı olabilir, ancak diğerleri sağlığımızı ve mutluluğumuzu sınırlıyor olabilir.
Johari Pencere testi, sınava giren kişiye kişisel ve profesyonel düzeyde yardımcı olmayı amaçlar. Özne, kendi düşünceleri ve başkalarının algıları aracılığıyla kendisi hakkında çok şey öğrenebilir, her ikisinin de yeri öz farkındalıktır.
Teknik, belirli bir işyerinden bağımsız olarak günlük olarak ihtiyaç duyulan iletişim ve sosyal becerileri geliştirir. Kim olduğunuza bir göz atmak istiyorsanız, o zaman bu pencereye bakmaya cesaret edin ve manzaranın tadını çıkarın.
Kendini keşfetmek için pek çok aracımız var ve Johari Pencere testi kişisel gelişiminiz için harika bir model olabilir. Kendi başına veya potansiyelinizi ortaya çıkarmanıza ve daha iyi bir hayat yaşamanıza yardımcı olacak diğer tekniklerle birlikte kullanılabilir!
Son olarak mutluluğunuzu ve yaşam doyumunuzu artırmanın kanıtlanmış bir yolu, gerçekten önemli olan hedeflere odaklanmaktır.
Johari Pencere Testini Kolaylaştırmak için Koçluk İpuçları
Hazırlık Aşaması
Johari Pencere testi şablonunu indirin ve ekip üyelerinizle paylaşın. İndirilen şablonu yeni bir sayfaya kopyalayıp/yapıştırarak ve ardından gerektiği kadar çok sürüm oluşturarak bunu hemen hemen tercih edeceğiniz çevrimiçi uygulamalarda yapabilirsiniz.
Öz değerlendirme Aşaması
Aşağıdaki listeden kendinizi en iyi tanımlayan 5 sıfatı seçiniz. Bu aşamada objektif ve dürüst olun.
- Hünerli
- Kabul Edici
- Sakin
- İdealist
- Olgun
- Mütevazı
- Gergin
- Gözlemci
- Kendini bilen
- Kendinden emin
- Mantıklı
- Güvenilir
- Enerjik
- Karmaşık
- Kibar
- Sessiz
- Spontane
- Sempatik
- Utangaç
- Zeki
- Cesur
- Gözü pek
- Dışa dönük
- Arkadaş canlısı
Takım Arkadaşlarını Değerlendirme Aşaması
Herkes kendi öz değerlendirmesini bitirdiğinde, tüm ekip meslektaşlarını değerlendirecektir.
Takım arkadaşlarınızı, kendinizi değerlendirdiğiniz kriterlerle değerlendirin. Yalnızca 5 tanesini seçmeyi ve hem dürüst hem de objektif olmayı unutmayın.
Johari Pencere Bölmelerini Doldurma Aşaması
Bu listeyi, kişinin kendisi hakkında oluşturduğu listeyle karşılaştırın. Her iki listede de bir sıfat göründüğünde, onu açık alanına yerleştirin.
Bir sıfat kişinin listesinde görünüyorsa ancak grubun listesinde yoksa onu Kaçınılmış Alan Çeyreği’ne yerleştirin.
Grubun listesinde bir sıfat göründüğü halde bireyin listesinde yoksa onu kör noktalar çeyreğine koyun.
Her iki listede de yer almayan herhangi bir sıfat, Bilinmeyen Çeyreği’ne giremez.
İnceleme ve Analiz Aşaması
Herkes bitirdikten sonra, her katılımcının Johari Pencere testini gözden geçirmesine izin verin. Kendi ve ekip değerlendirmesi arasındaki notları karşılaştırmaları için onları teşvik edin.
Açık alanda görünen sıfatları tartışarak birkaç dakika geçirin.
Bir kişiden kendileri için seçtikleri sıfatlardan birini anlatarak açıklama yapmasını isteyin.
Bireyin, grubun belirlediği sıfatlardan birini seçmesini sağlayın, ancak birey seçmeli. Grup artık bu sıfat hakkında bireye bazı geri bildirim verme fırsatına sahiptir.
