Yapılan işin kalitesi, çalışanların verimliliği ile doğru orantılıdır. Buna bağlı olarak işverenlerin ve kurumların atacağı adımların, çalışanların motivasyonunu olumlu yönde etkilemesi oldukça önemlidir. Bu konuda önemli bir kavram olarak devreye giren Pygmalion etkisi; kurum liderleri ve işletme sahiplerinin tutum ve davranışlarının, çalışanların duygu yönetimini ve dolaylı olarak iş performansını etkilediğini ispatlayan bir yaklaşımdır. İçeriğin devamında Pygmalion etkisinin ne olduğunu ve kurum üyelerinin bu etkiyi nasıl hayata geçirebileceklerini ayrıntılı olarak açıklayacağız.
Pygmalion Etkisi Nedir?
Pygmalion etkisi, kişinin performansının dış etkenlerden, genellikle farklı kişilerin davranışlarından, etkilenmesi durumudur. Bu etkiye göre beklentinin yüksek olması, kişinin performansının da yükselmesine neden olabilir. Bir işverenin çalışanlarına karşı davranışları, işin kalitesi açısından oldukça önem taşımaktadır.
Bir öğretmenin öğrencisine dair yüksek not beklentisi sonucunda bu öğrencinin daha özverili davranışlar sergilemesi bu etkiye örnektir. Bu sayede öğretmen, öğrencisine çok daha fazla geri bildirim sağlar ve öğrencinin başarısını tetiklemiş olur.
Kısacası kişinin bir beklentiyle karşısındaki kişiye konforlu ve çeşitli imkânlara sahip bir alan sunması, karşısındaki kişinin verimlilik potansiyelini artırır ve bu sayede iki taraf da kârlı ve verimli bir süreç geçirmiş olur.
Neden Önemlidir?
Pygmalion, eylemleri etkileyerek potansiyel sonuçlar yaratabilmesi nedeniyle oldukça önemli bir yere sahiptir. Çalışanların verimliliğini artırmak adına onlara karşı olan beklentiye hizmet edecek alanları onlara sunmak, beklentinin oluşma hızını etkileyecektir. Bu etkinin yaşamımıza olan etkisini kavramak, süreci iyi yönlendirmek adına farkındalık kazanmamız için büyük önem taşımaktadır.
Pygmalion Etkisi Nasıl Çalışır?
Kişiye olan inancın, onun eylemlerini etkilemesi olarak tanımlanabilecek bu etki; eylemlerin beklentiye hizmet etmesi şeklinde çalışmaktadır. Etkinin mucidi olan Rosenthal’a göre bu etki, kendi kendini gerçekleştiren bir kehanet şeklinde tanımlanabilir. Bu dairesel etkinin çalışma şekli aşağıdaki gibidir:
- Kişilerin inanç ve beklentileri, diğer insanlara karşı davranışlarına etki eder.
- Bu eylemler, başkalarının kendileri için olan inanç ve beklentilerini etkiler.
- Bu inanç döngüsü, zamanla karşı tarafın performansını etkiler.
- Bu sayede inanç ve beklentiler doğrulanarak birbirini ortaya çıkarır.
Pygmalion Etkisi Nasıl Kullanılır?
Pygmalion etkisi, beklentinin oluştuğu her ortamda uygulanabilen bir etki olmakla birlikte günümüzde iş dünyasında oldukça etkili bir yöntem olarak kullanılmaktadır. Pygmalion’un etkili şekilde gerçekleşmesi için aşağıda belirtilen adımlar izlenebilir.
1. Beklentilerin Farkında Olun
Beklentiden yola çıkarak varlığını sürdüren bu etki, beklentinin kabullenilmesiyle gerçekleşebilir. Beklentilerin farkında olmak, olumsuzluklardan proaktif şekilde kaçınılmasına yardımcı olabilir. Buna bağlı olarak kişilerin güçsüz ve zayıf yönlerini göz önünde bulundurmaktansa potansiyel olumlu durumlara odaklanılmalıdır.
Beklentimizin düşük olduğu kişilere olumsuz davranışlarda bulunmamız sonucunda olumsuz geri dönüşler alabiliriz. Bu tarz örneklere göre bu davranışın sebebi olan beklentiyi kabul etmemiz, durumun tekrarlamasını önleyebilir.
2. Olumlu Özellikleri Belirleyin
Yukarıda belirtildiği gibi olumsuz beklentiler olumsuz davranışları beraberinde getirebilir ve bu durumda olumsuz geri dönüşler kaçınılmaz olur. Karşı tarafın olumlu taraflarına odaklanmak, ona dair beklentimizi ve güvenimizi artırır. Bu sayede davranışlarımız olumlu etkilenir ve geri dönüşler beklentimizi karşılayan nitelikte gerçekleşir.
Bu durumu tetiklemek için pozitif yönleri tanımlamak ve onlara odaklanmak gerekir. Bu sayede yükseltilebilecek beklenti ile karşı taraf harekete geçirilebilir ve onlardan maksimum verim alınabilir.
3. Zorluklar Yaratın
Hedefler yaratmak ve o doğrultuda ilerlemek kişiye planlı çalışma prensibi sağlamaktadır. Hedeflerin gerçekleşmesi ise başarmışlık hissi oluşmasına neden olur. Bu durum, karşılıklı ilişkilerde de geçerlidir. Bir iş veren veya liderin çalışanlarına hedefler sunması, onlarda meydan okuma dürtüsü yaratarak başarmaya odaklanmalarını sağlayabilir.
Liderin, çalışanlarına dair beklentisinin üzerinde bir hedef sunması ve onları yapabilecekleri konusunda teşvik etmesi, çalışanların potansiyellerinin en üst seviyesine çıkmalarına yardımcı olabilir.
4. Olumlu Dil Kullanın
Düşünceler her ne kadar olumsuz olursa olsun olumlu ve teşvik edici bir dil kullanmak karşı tarafı olumlu yönde etkileyebilir. Güven eksikliği hissettirmeden onların yapabileceğini düşündüğünüzü karşı tarafa gösterirseniz karşınızdaki kişi en iyisini yapmak için sınırlarını zorlayacaktır.
5. Geri Bildirim Sağlayın
Geri dönüş sağlamak, eylemlerin ilerleme kat etmesini sağlar. Bu nedenle her eylem için olumlu veya olumsuz geri bildirim sağlamak, kişiye kendini geliştirme fırsatı sunmak demektir.
Verilecek geri bildirimin işe yarayıp yaramayacağı bu aşamada düşünülmemelidir. Karşı tarafa şans vermek niyeti ile sağlanacak bir geri dönüş, sürecin ilerleyen aşamalarının olumlu yönde ilerlemesini sağlayabilmektedir.
İş Yerini ve Çalışan Davranışlarını Nasıl Etkiler?
Pygmalion etkisinin iş hayatındaki etkisi genellikle olumlu yönde olmakla birlikte bu, genellikle süreci yönetmeyi bilmek ile alakalıdır. Bu etkiyi kullanmayı bilen bir yönetici, çalışanlarının beklentilerine uyum sağlayan nitelikte bir performans sergileyeceğini bilir ve ona göre eylemler sergiler. Bazı durumlarda ise kurumlarda bulunan yöneticiler bu kavramdan habersizce beklentilerini düşük veya vasat tutarak bunu çalışanlarına belli ederler. Bu tutum, performansın verimsizleşmesine veya durağan olmasına sebep olabilir.
İş hayatında örnekleri ile sık sık karşılaşılabilecek bu etki; beklentiler, liderlik vasfı, motivasyon ve performans kavramlarının tamamını kapsayarak ortaya verimli bir döngü çıkarmayı hedefler. Beklentilerin, performansın verimini doğrudan etkilediğini gösteren bu kavram, yöneticilerin verimli bir iş süreci geçirmeleri için dikkat etmesi gereken bazı ayrıntılara dikkat çekmektedir. Bir yöneticinin gülümseyerek iletişim kurması, çalışana olan inancını yansıtan tavır ve sözleri, destekleyici jest ve mimikleri gibi birçok unsur, çalışanın motivasyon ve çalışma şevkini tetiklerken yöneticinin beklentisinin olumlu olduğunu da somut olarak dışa yansıtmış olur.
Bu davranış ve olumlu beklenti sayesinde çalışan, kendine duyulan güveni hisseder ve daha çok çaba gösterir. Çalışanların baskı, abartılı eleştiri ve olumsuz beden dili gibi durumlara maruz kalması durumlarında ise bunun tam tersi bir durum gerçekleşir ve çalışma verimi düşer.
Sonuç olarak Pygmalion etkisi bir çalışanın kurum içindeki davranışlarını, iletişimini ve üretkenliğini doğrudan etkileyebilir. Bir yönetici, çalışanının yüksek bir performans gösterdiğine inandığında ona karşı tutumunun olumlu yönde ilerleme olasılığı yüksektir. Buna bağlı olarak lider ve yöneticiler, üst düzey sorumluluk ve rolleri üstlenebileceğine inandıkları çalışanlarına sorumluluklar vererek onlardan aldıkları verimi artırabilir, karşılıklı memnuniyet ortamı sağlayabilirler. Ayrıca kişiye daha net geri bildirimler sağlanması ve besleyici tutum sergilenmesi de bu süreci olumlu etkileyebilir.
Çalışan; yönetici veya liderinin kendine olan güvenini hisseder ve beklentilerini anlarsa bu beklentiyi karşılamak için üst düzey bir performans sergileyecektir. Bu durum, verimli ve sürdürülebilir bir döngü oluşmasını sağlar.
Pygmalion etkisi ve duygu yönetimi gibi insanı etkileyen kavramlar, etkin insan yönetimi için oldukça önemlidir. Kurum yöneticilerinin ve liderlerin çalışanlara olan tutumlarını etkileyen en önemli faktör, onlara karşı olan beklentileridir. Bu beklentinin tetiklediği lider ve yönetici davranışlarına uygun olarak çalışanlar, olumlu veya olumsuz bir performans sergileyebilmektedir. Bu nedenle bu stratejik hamleler, kurumsal imaj ve başarı için kritik bir önem taşımaktadır.
