Günümüzün liderleri, ekiplerini yönlendirirken farklı tarzlar benimsemeyi seçebilir. Belirli durumlar için hangi yolun en iyi olduğuna karar vermek, çalışma ortamına ve organizasyonun genel hedeflerine bağlıdır. Bu yazıda, yönlendirici liderlik ve destekleyici liderlik tarzlarını ve buna yönelik uygulamalarının nasıl ve ne zaman kullanılacağını detayları ile ele alacağız.
Keyifli okumalar!
Yönlendirici Liderlik Nedir?
Yönlendirici liderlik tarzı, 1970 yılında Martin G. Evans tarafından geliştirilmiştir ve yol-hedef teorisine dayanmaktadır. Yönlendirici lider tarzı, ekip üyeleri için açıkça tanımlanmış hedefler ve kurallar belirleyen dört liderlik davranışından biridir.
Yönlendirici liderlik tarzını benimseyen yöneticiler, çalışanların iş hedeflerine rehberlik etmeli ve bu hedeflere ulaşabilecekleri yolu belirlemelidir. Örneğin; yönlendirici liderler rehberlik ve koçluk sağlayabilir, bir çalışanın rol ve sorumluluklarını netleştirebilir, görevlerin tamamlanmasını engelleyen tüm engelleri kaldırabilir ve uygun olduğunda çalışanlarını ödüllendirebilir.
Destekleyici Liderlik Nedir?
Destekleyici liderlik, yöneticinin, kendisinden daha alt statüde görev alan çalışma arkadaşlarını özerk çalışma becerisine sahip olana kadar araç ve kaynaklarla desteklediği bir liderlik tarzıdır. Destekleyici liderler, ekibindeki herkesin kendilerine verilen görevi tamamlamaları veya uzun vadeli bir projede başarıya ulaşmaları için gerekli becerilere, araçlara ve kaynaklara sahip olmasını sağlamakla yükümlüdür.
Çoğu zaman destek seviyesi, her bir çalışanın bilgi ve ihtiyaçlarına bağlı olarak kişiler arasında değişmektedir. Destekleyici liderliğin amacı, özerk olarak çalışabilen ancak ihtiyaç duyduklarında destek arama konusunda kendilerini rahat hisseden ekip üyeleri yetiştirmektir.
Yönlendirici ve Destekleyici Liderlik Arasındaki Farklar
Bu iki liderlik tarzının arasındaki farkları maddeler halinde inceleyelim.
Yönlendirici liderler, ekip üyelerine yön sağlamaya odaklanır. Liderin ekibin çalışmalarını aktif olarak yönlendirdiği, eğitici ve görev odaklı bir yaklaşım benimsenir. Yönlendirici liderler ekip üyelerine sorumluluk vermekten kaçınmaz, işlerin son teslim tarihlerini belirler, ekiplerin görevlerini tanımlar, şirketin kurallarını ve sınırlarını iletir ve son olarak ekibe özerklik sağlamak yerine takımı yakından denetler.
Diğer yandan destekleyici liderler, ekip üyelerine yüksek düzeyde özerklik sağlar ve gerektiğinde daha fazla rehberlik sunar. Ekip üyeleri inisiyatif almaya, karar alma mekanizmalarında aktif katılım göstermeye, ekip moralini teşvik etmeye ve mesleki gelişimlerine odaklanmaya yönlendirilir. Destekleyici liderler, herkesin bağımsız çalışma, karar alma, iş birliği içinde çalışma ve olumlu iletişimler kurma gibi ihtiyaç duyduğu alanlarda, araçlara ve kaynaklara erişim sağlar.
Kısacası yönlendirici liderler, ekip üyelerine görevler atayıp onları kendi kuralları çerçevesinde yönetirken destekleyici liderler tam tersini yapar ve ekip üyelerinin inisiyatif alarak problemler ve olaylar ile kendi başlarına baş etmelerini teşvik eder.
Ne Zaman Yönlendirici Liderlik Türünü Kullanmalısınız?
Liderler, aşağıdaki koşullarda yönlendirici liderlik tarzını kullanmalıdır:
- Vasıfsız ekip üyeleriyle çalışmak
Vasıfsız üyeler, takımda veya belirli bir görevde yeni olan herkes olabilir. Ne yapacakları ve sorumlulukları nasıl yerine getirecekleri konusunda daha fazla yönlendirilme ihtiyacı duyabilirler. Bu durumda yönlendirici bir yaklaşım benimsemek idealdir. Liderler görevi tanımlayabilir ve herkesin istenen sonuçlara ulaşmasını sağlamak için ekibi denetleyebilir.
- Acil bir durum ortaya çıktığında
İşyerinde acil olarak ele alınması gereken durumlar ortaya çıkabilir. Tüm ekip üyelerini karar verme sürecine dahil etmek, acil bir durumda ideal olmayan iş akışını uzatabilir. Süreci hızlandırmak ve istenen sonuçların istenen zaman çerçevesinde elde edilmesine yardımcı olmak için yönlendirici liderler ekip adına kararlar alır ve her kişiye görev atar.
- Hataya yer olmadığında
Yüksek öncelikli girişimler ortaya çıktığında ve herhangi bir hata olmadığı zamanlarda yönlendirici liderlik, ekip üyelerinin projeyi etkili ve verimli bir şekilde tamamlamasına yardımcı olabilir. Liderler, ekibi hata yapma riskinden korumak için katı kurallar da belirleyebilir.
Ne Zaman Destekleyici Liderlik Türünü Kullanmalısınız?
Liderler, aşağıdaki gibi durumlarda destekleyici bir liderlik tarzından faydalanmalıdır:
- Yetkin veya deneyimli ekip üyeleriyle çalışmak
Yetkin veya deneyimli ekip üyeleri, işlerini nasıl yapacaklarını ve onlardan ne beklendiğini zaten biliyorlar. Bu nedenle destekleyici liderler, uygulamalı bir yaklaşım benimseyebilir ve bunun yerine bireyler ihtiyaç duyduğunda rehberlik ve içgörü sunmaya hazır olabilir.
- Ayrılmış ekip üyeleriyle çalışmak
Bazı ekip üyeleri bir görevi yerine getirme yeteneğine sahip olabilir, ancak bunu yapmak için motivasyona sahip olmayabilir. Bunun nedeni düşük takım morali, değerlerdeki uyumsuzluk veya öz yeterlilik eksikliği olabilir. Destekleyici liderliğin özellikle etkili olabileceği yer burasıdır.
Destekleyici liderler, ekip üyeleriyle açık, dürüst ve özenli konuşmalar yaparak empatik bir yaklaşım benimser. Bu tartışmalar, liderlerin ekip üyelerinin başarılı olmak için neye ihtiyacı olduğunu değerlendirmelerine yardımcı olabilir.
- Kararların çabuk verilmesi gerekmiyorsa
Kişiler, kararların hızlı alınması gerekmeyen uzun vadeli bir proje üzerinde çalışıyorlarsa destekleyici liderlik stili kullanmak için zamanınız var demektir.
Destekleyici liderler şunları yapabilir:
- İşin kalitesini artırmaya yardımcı olmak için iş birliğini teşvik eder,
- Ekip üyelerini karar verme sürecine katılmaya davet eder,
- Sorunların ortaya çıkması durumunda, işgücü üyeleri daha fazla rehberlik ve kaynak için destekleyici liderlere başvurabilir.
